Хэрэв та өрсөлдөөнт хөдөлмөрийн зах зээлд ажил олгогчид нээлттэй ажлын байрнууддаа тийм ч их хүчин чармайлт гаргах хэрэггүй гэж бодож байгаа бол дахиад нэг бодоод үзээрэй.
“Хэрхэн ухаалгаар ажилд авах вэ?” гэдгийг мэдсэнээр ямар ч ажил олгогчийн хувьд эдийн засгийн нөхцөл байдал ямар байх вэ гэдэг нь чухал биш. Компани шилдэг ажил горилогчдыг алдах, төрөл бүрийн ажил горилогчдыг ажилд авч чадахгүй байх, ажилд авах практиктаа сонголт хийх хариуцлагыг нэвтрүүлэхдээ муу гэх мэт хүний нөөц бүрдүүллтийнхээ тухай стратегийн хувьд бодож чаддаггүй.
.jpg)
Харин одоо танай ажилд авах үйл явц үр дүнтэй бөгөөд үр ашигтай байгаа эсэхийг шүүмжлэлт өнцгөөр харах цаг. Шилдэг ажил горилогчдыг ажилд авах нийтлэг мэдрэмж байдаг гэдгийг санах хэрэгтэй.
Шинэ ажилтанд юу хэрэгтэй вэ?
Таны хүний нөөц бүрдүүлэлтийн процессийн эхний алхам бол ажлын байрны тодорхойлолтоо ажилд авах болон эрхлэлтийн зорилгоор маш сайн боловсруулах явдал юм. Ажлын байрны тодорхойлолтыг боловсруулахдаа дараах зүйлсийг анхаарах хэрэгтэй:
“Хэрхэн ухаалгаар ажилд авах вэ?” гэдгийг мэдсэнээр ямар ч ажил олгогчийн хувьд эдийн засгийн нөхцөл байдал ямар байх вэ гэдэг нь чухал биш. Компани шилдэг ажил горилогчдыг алдах, төрөл бүрийн ажил горилогчдыг ажилд авч чадахгүй байх, ажилд авах практиктаа сонголт хийх хариуцлагыг нэвтрүүлэхдээ муу гэх мэт хүний нөөц бүрдүүллтийнхээ тухай стратегийн хувьд бодож чаддаггүй.
Харин одоо танай ажилд авах үйл явц үр дүнтэй бөгөөд үр ашигтай байгаа эсэхийг шүүмжлэлт өнцгөөр харах цаг. Шилдэг ажил горилогчдыг ажилд авах нийтлэг мэдрэмж байдаг гэдгийг санах хэрэгтэй.
Шинэ ажилтанд юу хэрэгтэй вэ?
Таны хүний нөөц бүрдүүлэлтийн процессийн эхний алхам бол ажлын байрны тодорхойлолтоо ажилд авах болон эрхлэлтийн зорилгоор маш сайн боловсруулах явдал юм. Ажлын байрны тодорхойлолтыг боловсруулахдаа дараах зүйлсийг анхаарах хэрэгтэй:
- Тухайн ажлын байрны ажил, үүрэг хариуцлагыг ерөнхийгөөс нь авахуулаад тусгай байдал руу жагсаан бич. Жишээ нь: Маркетингийн хэлтэст гоо сайхны шинэ бүтээгдэхүүнүүдэд зориулсан сурталчилгааны материал болосвруулахад туслах уу? Тухайн ажил үүрэгт хуулбарлах, хянан засварлах, хэвлэл мэдээлэлд нийтлүүлэх, салбарын мэргэжилтнүүд болон хэвлэл мэдээлэлтэй холбогдох гэх мэт ажлууд багтаж болох юм.
- Тухайн ажлын байрны ур чадвар болон урьдчилсан шаардлагуудыг бодитойгоор тодорхойл. Жишээ нь: “Бакалаврын зэрэгтэй байх”, “Минутанд 30 үг бичдэг байх”, “PowerPoint болон Quark програмыг бүрэн эзэмшсэн байх гэх мэт.”
- Та ажил олгогчийн хувьд тэгш боломжийг олгож байна гэдгийг тодорхойлох хэлийг багтаах хэрэгтэй бөгөөд тухайн ажлын зар буюу ажлын байрны тодорхойлолт нь ямар нэг санал буюу ажил эрхлэх баталгаа мэтээр тайлбарлах зүйл оруулж болохгүй.
- Тодорхой нэг хүйс, яс үндэс, нас болон бусад чанарыг онгойлон авч үзсэн хэллэгийг ашиглах хэрэггүй. Жишээ нь: “Залуу , эрч хүчтэй, багаар ажиллах чадвартай хүнийг хайж байна.”, “Залуу болон эрч хүчтэй” гэсэн үг нь насыг онцгойлон зааж байгаа учраас хууль бус юм шиг харагдах болно. Үүний оронд “Хөдөлмөрч, багаар ажиллах чадвартай хүнийг хайж байна” гэж бичих хэрэгтэй.
Ялгаатай бөгөөд чадварлаг ажил горилогчдыг тат
Шилдэг ажилчдыг янз бүрийн эх сурвалжаас олж болно. Мэдрэмжтэй ажил олгогчид ажилд авах хэрэгцээгээ олон талаас нь хардаг. Жишээ нь, коллеж, техникийн сургуулиудыг өргөн хүрээтэйгээр хамруулж, ажлын байрны үзэсгэлэн яармагуудад оролцож, олон нийтийн сонин хэвлэлээр холбогдох сурталчилгаа хийж, боломжтой бол төрөл бүрийн ажилчдын эх сурвалж бүхий байгууллагуудтай түншил.
Түүнчлэн олон төрлийн ажил үүргүүдийг бусад компаниудаас суралц.
Өргөдөдөл болон ярилцлага хийх тактикаас зайлсхий
Танай компани өнгөрсөн хоёр жилийн хугацаанд хүний нөөц болон хуульчтайгаа хамтран ажлын байрны өргөдлийн формуудыг хянаж үзсэн үү? та менежерүүдээ ярилцлагыг зөв зохион байгуулах техникүүдэд сургадаг уу?
Эдгээр асуултуудад “тийм” эсвэл “үгүй” гэж хариулах нь танай компани хууль зөрчих, хүний нөөц бүрдүүлэлтэнд гаргадаг нийтлэг алдааг олж харахгүй байна гэсэн үг биш юм.
Та сурталчилгаа хийх, ажлын байрны тодорхойлолт болосвруулдаг шигээ өмгөөлөгчийн хамт тухайн өргөдлүүдэд үнэн зөв мэдээллийг өгсөн эсэх, тодорхой зорилготой байгаа эсэхийг хянах нь чухал. Жишээ нь, зарим улсын хуулиудад ажилд авах шийдвэр гаргахдаа өргөдөл гаргагчийн хоригдож, баривчлагдаж байсан тухай мэдээллийг авч хэлэлцэхийг хориглодог. Тиймээс ажлын байрны өргөдөл дээр өмнөх хуулийн хариуцлагын тухай дурдах хэрэггүй байдаг. Туршлагатай ажил эрхлэлтийн зөвлөлөөс дараах зарим асуудлуудыг авч хэлэлцжээ:
Шилдэг ажилчдыг янз бүрийн эх сурвалжаас олж болно. Мэдрэмжтэй ажил олгогчид ажилд авах хэрэгцээгээ олон талаас нь хардаг. Жишээ нь, коллеж, техникийн сургуулиудыг өргөн хүрээтэйгээр хамруулж, ажлын байрны үзэсгэлэн яармагуудад оролцож, олон нийтийн сонин хэвлэлээр холбогдох сурталчилгаа хийж, боломжтой бол төрөл бүрийн ажилчдын эх сурвалж бүхий байгууллагуудтай түншил.
Түүнчлэн олон төрлийн ажил үүргүүдийг бусад компаниудаас суралц.
Өргөдөдөл болон ярилцлага хийх тактикаас зайлсхий
Танай компани өнгөрсөн хоёр жилийн хугацаанд хүний нөөц болон хуульчтайгаа хамтран ажлын байрны өргөдлийн формуудыг хянаж үзсэн үү? та менежерүүдээ ярилцлагыг зөв зохион байгуулах техникүүдэд сургадаг уу?
Эдгээр асуултуудад “тийм” эсвэл “үгүй” гэж хариулах нь танай компани хууль зөрчих, хүний нөөц бүрдүүлэлтэнд гаргадаг нийтлэг алдааг олж харахгүй байна гэсэн үг биш юм.
Та сурталчилгаа хийх, ажлын байрны тодорхойлолт болосвруулдаг шигээ өмгөөлөгчийн хамт тухайн өргөдлүүдэд үнэн зөв мэдээллийг өгсөн эсэх, тодорхой зорилготой байгаа эсэхийг хянах нь чухал. Жишээ нь, зарим улсын хуулиудад ажилд авах шийдвэр гаргахдаа өргөдөл гаргагчийн хоригдож, баривчлагдаж байсан тухай мэдээллийг авч хэлэлцэхийг хориглодог. Тиймээс ажлын байрны өргөдөл дээр өмнөх хуулийн хариуцлагын тухай дурдах хэрэггүй байдаг. Туршлагатай ажил эрхлэлтийн зөвлөлөөс дараах зарим асуудлуудыг авч хэлэлцжээ:
- Өргөдөл “ажил эрхлэлтийн тэгш боломж” гэсэн утгыг дурдах.
- Өргөдөл дээр ямар нэг амлалт ,ажил эрхлэлтийн баталгааны талаар дурдахгүй байх.
- Хэрэв танай компани туршлагыг шалгадаг бол ажлын туршлагыг шударга шалгах актанд нийцүүлэн туршлагыг шалгах.
Хувийн ярилцлага болон ажил эрхлэлтийн өргөдлүүд нь шилдэг ур чадвартай ажил горилогчдыг сонгоход хамгийн их ашиглагддаг билээ. Өргөдлийн процесст ажил олгогчид ярилцлагын процедурт оролцож байгаа хүн бүр үр дүнтэй хуулийн дагуу ярилцлага хийх “хийж болох болон болохгүй” зүйлсийг мэдэж байгаа эсэхийг шүүмжлэлт байдлаар бодож үзэх хэрэгтэй.
Ажилд авах шийдвэр гаргахад ашиглагдаж байгаа ажлын байрны өргөдөл буюу биечилсэн ярилцлагуудад ашиглагдаж байгаа асуултууд хуульд нийцэж байгаа эсэхийг бататгаарай. Тиймээс тодорхой ажлын байранд зориулж, өргөдөл гаргагчийн ур чадварыг үнэлэх үүднээс ярилцлагын сэдвийг хязгаарлах хэрэгтэй. Ярилцлага хийх хүмүүсийг зөв техникүүдэд сургахдаа дараах санал бодлыг авч үзээрэй:
Ажилд авах шийдвэр гаргахад ашиглагдаж байгаа ажлын байрны өргөдөл буюу биечилсэн ярилцлагуудад ашиглагдаж байгаа асуултууд хуульд нийцэж байгаа эсэхийг бататгаарай. Тиймээс тодорхой ажлын байранд зориулж, өргөдөл гаргагчийн ур чадварыг үнэлэх үүднээс ярилцлагын сэдвийг хязгаарлах хэрэгтэй. Ярилцлага хийх хүмүүсийг зөв техникүүдэд сургахдаа дараах санал бодлыг авч үзээрэй:
Ажил горилогчийн ур чадваруудыг хэлэлцэхэд шаардагдах нээлттэй асуултуудыг асуухыг хичээ. “Тийм” эсвэл “үгүй” гэж хариулагдах асуултыг нэг их ашиглах хэрэггүй.
- Хариултуудыг шүүмжлэлт байдлаар үнэл. Тухайн ажил горилогч туршлага, ур чадварыг нь үнэлэхэд чиглэсэн мэдээллүүдээр хангаж чадсан уу?
- Ажлын байрны тухай буюу ирээдүйн ажил эрхлэлтийн тухай ямар нэг амлалт, баталгаа өгөх хэрэггүй. Жишээ нь, “Та сайн ажиллах юм бол манай компанид байнга ажилтай байх болно” эсвэл “Та бол миний ярилцлага хийж байсан хүмүүсээс хамгийн хүчирхэг ажил горилогч” гэх мэт тайлбар хийхээс зайлсхий.
- Ярилцлага хийж байгаа хүн өргөдөл гаргагч бүрийг санахын тулд тэмдэглэл хөтлөх хэрэгтэй. Тухайн тэмдэглэл нь ажлын байрны өргөдөл буюу резюме-ээс тусдаа цаасан дээр бичигдсэн байх хэрэгтэй бөгөөд өргөдөл гаргагчийн гарал угсаа, яс үндэс, нас, хүйс, хөдөлмөрийн чадвар алдалт буюу мэдээлэл, тодорхой зүйлсийг хэзээ ч онцгойлон тэмдэглэх хэрэггүй. Иймэрхүү байдал нь ялгаварлан гадуурхах, хууль бус байдалтай харагддаг. Тухайн ажил горилогч ажлын байрны тавигдах ур чадварт нийцэж байгаа эсэхэд анхаарал хандуулах нь чухал.
- Хэрэв боломжтой бол ажил горилогч тус бүртэй нэгээс олон удаа ярилцлага хий.